બીજી તરફ, રાજ્યના કૃષિ વિભાગનો દાવો છે કે ખાતરનો પૂરતો સ્ટોક ઉપલબ્ધ છે અને કાળાબજાર અટકાવવા માટે સહકારી મંડળીઓ તેમજ વિક્રેતાઓ પર નજર રાખવામાં આવે છે. તાજેતરમાં ગેરરીતિ કરનારા કેટલાક ખાતર ડેપોના લાઇસન્સ રદ કરાયા હોવાનું પણ વિભાગે જણાવ્યું.
સાચું કોણ?
ખેડૂતોની ફરિયાદો અને કૃષિ વિભાગના દાવા વચ્ચે સત્ય શું છે તે નિર્ધારિત કરવું મુશ્કેલ છે. ખેડૂતોનો રોષ અને લાંબી કતારો ખાતરની અછતની સ્થિતિ દર્શાવે છે, જે નવસારી, કચ્છ, અને બનાસકાંઠા જેવા વિસ્તારોમાં વધુ સ્પષ્ટ છે, જ્યાં ખેડૂતો યુરિયા ખાતર માટે ધક્કા ખાઈ રહ્યા છે. ઉદાહરણ તરીકે, નવસારીમાં જુલાઈ-ઓગસ્ટમાં 8,000 મેટ્રિક ટન ખાતરની જરૂર હતી, પરંતુ માત્ર 2,200 મેટ્રિક ટન જ મળ્યું. આ ઉપરાંત, ભાવનગરના ઉમરાળામાં ખાતરની થેલીમાં પત્થર નીકળવાની ઘટનાએ ખેડૂતોનો રોષ વધાર્યો છે.
જોકે, કૃષિ મંત્રી રાઘવજી પટેલનું નિવેદન છે કે ખાતરનું આયોજન પૂરતું છે અને અછત નથી. રાજ્યકક્ષાએ કંટ્રોલ રૂમ શરૂ કરીને કાળાબજાર અટકાવવાના પ્રયાસો થઈ રહ્યા છે. પરંતુ, ખેડૂતોનો આક્ષેપ છે કે વાસ્તવિકતા આ દાવાઓથી વિપરીત છે, અને ખાતરનું બ્લેક માર્કેટિંગ ચાલુ છે.
ખાતરની અછતનો મુદ્દો વાસ્તવિક લાગે છે, કારણ કે ખેડૂતોની ફરિયાદો અને વિવિધ જિલ્લાઓમાંથી આવતા અહેવાલો તેની પુષ્ટિ કરે છે. કૃષિ વિભાગના પૂરતા સ્ટોકના દાવા હોવા છતાં, વિતરણમાં ગેરરીતિ અને સબસિડીવાળા ખાતરનું ખાનગી કંપનીઓને વેચાણ થવાના આક્ષેપો સમસ્યાને વધુ જટિલ બનાવે છે. આ મુદ્દાનો ઉકેલ લાવવા માટે સરકારે વિતરણ વ્યવસ્થાને વધુ પારદર્શી અને કાર્યક્ષમ બનાવવાની જરૂર છે, જેથી ખેડૂતોને સમયસર ખાતર મળી શકે.
