અમેરિકાનું દ્વિમુખી વલણ 2024ના આંકડા દર્શાવે છે કે ચીને રશિયાથી 62.6 બિલિયન ડોલરનું ક્રૂડ ઓઇલ આયાત કર્યું, જ્યારે ભારતની આયાત 52.7 બિલિયન ડોલર હતી. અમેરિકાએ ચીનને 90 દિવસની ટ્રેડ ડીલની છૂટ આપી, પરંતુ ભારત પર 25% ટેરિફ લાદ્યો. જયશંકરે આશ્ચર્ય વ્યક્ત કર્યું કે અમેરિકા ભારતને વૈશ્વિક ઊર્જા બજારને સ્થિર કરવા કહેતું હતું, જેમાં રશિયાથી ઓઇલ ખરીદવું સામેલ છે. ભારતે અમેરિકાથી પણ ઓઇલ આયાત વધારી છે, છતાં આ ટેરિફનો નિર્ણય અયોગ્ય લાગે છે.
ભારત-રશિયા સંબંધોની મજબૂતી
જયશંકરે ભારત-રશિયા સંબંધોને વિશ્વના સૌથી સ્થિર દ્વિપક્ષીય સંબંધો ગણાવ્યા. ઊર્જા, વેપાર, રોકાણ અને સંરક્ષણ ક્ષેત્રે બંને દેશોનો સહયોગ મજબૂત છે. રશિયાએ ‘મેક ઇન ઇન્ડિયા’ પહેલને પણ ટેકો આપ્યો છે. બંને દેશો કૃષિ, ફાર્મા અને ટેક્સટાઇલ જેવા ક્ષેત્રોમાં ભારતની નિકાસ વધારી વેપાર સંતુલન સુધારવા માટે પ્રતિબદ્ધ છે. રશિયા ભારતનો બીજો સૌથી મોટો ક્રૂડ સપ્લાયર છે, જે યુક્રેન યુદ્ધ બાદ 35-40% આયાત સુધી પહોંચ્યો છે.
વેપાર સંતુલન અને આયાત વૈવિધ્યકરણ
રશિયાએ ભારતને 5% ડિસ્કાઉન્ટ ઓફર કરી, જે અમેરિકાના ટેરિફની અસર ઘટાડે છે. ભારતે 40 દેશોમાંથી ઓઇલ આયાત વૈવિધ્યકરણ કર્યું, જેથી રશિયા પર નિર્ભરતા ઘટે. જયશંકરે યુરોપના દેશોને પણ બેવડા ધોરણો ન અપનાવવા ચેતવણી આપી, જેઓ રશિયાથી સસ્તું ઓઇલ ખરીદે છે, પરંતુ ભારત પર ટીકા કરે છે.
જયશંકરનો જવાબ અમેરિકાની પસંદગીની નીતિ પર સીધો પ્રહાર છે, જે ચીનને છૂટ આપે છે અને ભારતને નિશાન બનાવે છે. ભારત-રશિયા સંબંધો આર્થિક અને રાજકીય રીતે મજબૂત રહેશે, જેમાં ઊર્જા વેપાર કેન્દ્રીય ભૂમિકા ભજવે છે.
