નેપાળમાં 'જેન-ઝેડ રિવોલ્યુશન'ના વળાંકથી હિંસા: ગુજરાતી વિદ્યાર્થીઓ-પ્રવાસીઓ ફસાયા, રાજ્ય સરકાર વિદેશ મંત્રાલય સાથે સંપર્કમાં
કાઠમંડુ: નેપાળમાં યુવા અને વિદ્યાર્થીઓના આગેવાનીમાં ચાલી રહેલા વ્યાપક વિરોધ પ્રદર્શનો 'જેન-ઝેડ રિવોલ્યુશન' તરીકે ઓળખાઈ રહ્યા છે, જેમણે દેશભરમાં હિંસા અને અરાજકતાનું વાતાવરણ ઊભું કર્યું છે. આ હિંસક વાતાવરણમાં નેપાળમાં અભ્યાસ કરતા અને પ્રવાસ પર આવેલા ગુજરાતી વિદ્યાર્થીઓ તથા પ્રવાસીઓ ફસાઈ પડ્યા છે. ગુજરાત સરકારે આ બધાની સુરક્ષા અને પરત લાવવા માટે વિદેશ મંત્રાલય સાથે સંપર્ક સ્થાપિત કર્યો છે અને હેલ્પલાઇન નંબરો જાહેર કર્યા છે. નેપાળની રાજધાની કાઠમંડુમાં વાતાવરણ તણાવપૂર્ણ બન્યું છે, જ્યાં પ્રદર્શનકારીઓએ પૂર્વ વડાપ્રધાન કેપી શર્મા ઓલીના નિવાસસ્થાન પર હુમલો કરી તોડફોડ કરી અને આગ લગાવી દીધી, જેમાં વડાપ્રધાનની પત્નીનું મોત થયું હોવાનું જાણવા મળ્યું છે. આ ઉપરાંત સંસદ ભવન, રાષ્ટ્રપતિ ભવન અને સુપ્રીમ કોર્ટ જેવા મહત્વના સરકારી સ્થળોને આગળ વધારીને પ્રદર્શનકારીઓએ હિંસા કરી છે. આ વચ્ચે વડાપ્રધાન અને રાષ્ટ્રપતિએ રાજીનામું આપી દીધું છે, જેના કારણે દેશની રાજકીય સ્થિતિ વધુ અસ્થિર બની છે. આ હિંસા વચ્ચે નેપાળમાં અભ્યાસરત ગુજરાતી વિદ્યાર્થીઓ અને પ્રવાસીઓને મુશ્કેલી પડી છે. તેઓએ કાઠમંડુ અને આસપાસના વિસ્તારોમાં અટકી પડ્યા છે, જ્યાં વાહન ચલાવવું, વિદેશ જવું કે સામાન્ય વ્યવહારો પણ મુશ્કેલ બન્યા છે. રાજ્ય સરકાર તરફથી અધિકૃત આંકડા જારી થયા નથી, પરંતુ અંદાજે અનેક ગુજરાતીઓ આ સ્થિતિમાં ફસાયા હોવાનું માનવામાં આવે છે. ગુજરાતના મુખ્યમંત્રી ભૂપેન્દ્ર પટેલે એક્સ (ટ્વિટર) પર પોસ્ટ કરીને આ વિશે જાણકારી આપી છે અને ગુજરાતી નાગરિકોને કાઠમંડુમાં ભારતીય દુત્તાવાસનો સંપર્ક કરવાની સલાહ આપી છે. રાજ્ય સરકારે હેલ્પલાઇન નંબરો પણ જાહેર કર્યા છે, જેમાં વિદેશ મંત્રાલયના સંપર્કોનો સમાવેશ થાય છે. મુખ્યમંત્રીએ કહ્યું છે કે, "ગુજરાતીઓની સુરક્ષા અને તેમને ઝડપથી પરત લાવવા માટે સરકાર સક્રિય રીતે કાર્યરત છે." આ ઉપરાંત, ભારતીય દુત્તાવાસે પણ ફસાયેલા ભારતીય નાગરિકો માટે વિશેષ વ્યવસ્થા જાહેર કરી છે. આ હિંસાનું કારણ શું છે? નેપાળમાં ભ્રષ્ટાચાર વિરોધી અભિયાન અને સોશિયલ મીડિયા પ્લેટફોર્મ પર પ્રતિબંધને કારણે આ વિરોધ ભડક્યો છે. સરકારે ફેસબુક, એક્સ, ઈન્સ્ટાગ્રામ, વોટ્સએપ અને યુટ્યુબ સહિત 26 પ્લેટફોર્મ પર પ્રતિબંધ મૂક્યો હતો, જેને યુવા વર્ગે અભિવ્યક્તિની સ્વતંત્રતા પર હુમલો ગણાવ્યો છે. આના વિરોધમાં યુવા અને વિદ્યાર્થીઓ રસ્તા પર ઉતર્યા, જે મંગળવારે બીજા દિવસે વધુ તીવ્ર બન્યું. પ્રદર્શનો દેશભરમાં ફેલાયા, જેમાં મંત્રીઓ અને નેતાઓના ઘરો-કાર્યાલયો પર તોડફોડ અને આગજ્વાળા જોવા મળ્યા. આ તણાવને કારણે વડાપ્રધાન ઓલીએ રાજીનામું આપવું પડ્યું. આ વિરોધને 'જેન-ઝેડ રિવોલ્યુશન' કહેવામાં આવે છે કારણ કે તેની આગેવાની મુખ્યત્વે યુવા પેઢી કરી રહી છે, જે ભ્રષ્ટાચાર, રાજકીય અસ્થિરતા અને ડિજિટલ અધિકારો વિશે જાગૃત છે. આગામી દિવસોમાં નેપાળની રાજકીય સ્થિતિ વધુ વણસી શકે છે, જેના કારણે પડોશી દેશોમાં રહેતા ભારતીય નાગરિકો માટે પડકારો વધી શકે છે. ગુજરાત સરકારે ફસાયેલા નાગરિકોની ગણતરી અને તેમને સુરક્ષિત કરવા માટે વિશેષ ટીમ રચી છે.
