Mhariri Sajjad Ali Nayani
Mapambano Makali ya Kivita Baada ya Uchaguzi wa Rais Tanzania: Vifo 700, Machafuko Nchini
Dar es Salaam, 31 Oktoba 2025: Machafuko makali yaliyotokana na uchaguzi wa rais wenye utata nchini Tanzania yameitikisa nchi nzima. Kulingana na chama cha upinzani Chadema, karibu waandamanaji 700 wameuawa katika siku tatu huko Dar es Salaam, Mwanza na miji mingine, huku Umoja wa Mataifa ukithibitisha angalau vifo 10. Vikosi vya usalama vinatuhumiwa kupiga risasi za moto na kutumia nguvu kupita kiasi, hivyo kuongeza hasira dhidi ya ukosefu wa ajira, ufisadi na ukandamizaji wa kisiasa. Uchaguzi uliofanyika Jumanne ulitarajiwa kuwapa ushindi mkubwa Rais Samia Suluhu Hassan na chama tawala cha Chama cha Mapinduzi (CCM), lakini wagombea wakuu wawili wa upinzani walifungwa jela au kutangazwa kuwa hawastahili, hivyo uchaguzi ukaitwa “taji la kumudu”. Katika maeneo ya Mbagala, Gongo la Mboto na Kiluvya mjini Dar es Salaam, waandamanaji waliwachoma majengo ya serikali na kupiga mawe magari ya polisi. Kuzima mtandao na kutangaza amri ya kutotoka nje kumezuia habari, lakini vijana wanaandaa kupitia programu kama walkie-talkie. Msemaji wa upinzani John Kitoka aliiambia AFP, “Vifo 350 huko Dar es Salaam na zaidi ya 200 Mwanza.” Chanzo cha kidiplomasia kiliithibitishia BBC vifo 500, huku Waziri wa Mambo ya Nje Mahmoud Thabit Kombo akikanusha “nguvu kupita kiasi”. Mkuu wa Jeshi Jacob Makunda aliwaita waandamanaji “wahalifu” na kutoa onyo la hatua kali. Ukosefu wa ajira kwa vijana, ufisadi na vikwazo vya uhuru wa kujieleza vimeongeza moto. Mhadhiri wa Sayansi ya Siasa Chuo Kikuu cha Dar es Salaam, Richard Mbunda, anasema baadhi ya waandamanaji wanataka jeshi liingilie. Inalinganishwa na machafuko Morocco na Madagascar. Jumuiya ya kimataifa ina wasiwasi. Kamishna wa Haki za Binadamu wa UN ameelezea wasiwasi kuhusu “vurugu zinazohusiana na uchaguzi”, huku Amnesty International ikitaka mtandao urudishwe. Hassan, aliyeingia madarakani 2021 baada ya kifo cha Rais John Magufuli, aliahidi mageuzi lakini ukandamizaji wa upinzani umeongezeka. Swali sasa ni: Je, mgogoro huu utaimarisha demokrasia au utaleta ukandamizaji zaidi? Uimara wa nchi uko hatarini, na macho ya dunia yanatazama Tanzania.
